โรคพิษสุนัขบ้า ไม่ได้เป็นแค่กับหมา ไม่ได้มาแค่หน้าร้อน แต่เป็นแล้วตายแน่นอน
“ช่วงหน้าร้อนนี่แหละที่โรคพิษสุนัขบ้าจะระบาดกันเยอะ”
“เพราะอากาศร้อนนี่แหละที่ทำให้หมาหงุดหงิด กัดกัน จนกลายเป็นหมาบ้า”
“เราเลี้ยงแมว ไม่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าหรอก”
“ใช้รองเท้าตบแผลที่สุนัขกัดแล้วจะไม่ติดเชื้อ”
.
ได้ยินคำพูดประเภทนี้ทีไร หมอก็อดไม่ได้ที่จะต้องอธิบายให้คนเหล่านั้นฟังทุกครั้งว่า เรื่องพวกนี้ ไม่เป็นความจริง ไม่จริง ไม่จริงงงง!!! เพราะความเชื่อและความเข้าใจผิดๆเหล่านี้นี่แหละ ที่ทำให้การควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าในประเทศไทยดำเนินไปได้ไม่ดีเท่าที่ควร และถ้าคุณคิดว่า คุณไม่ได้เลี้ยงสุนัข เรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับคุณ ขอให้อ่านประโยคที่หมอจะพิมพ์ต่อไปนี้ชัดๆ นะครับ
“โรคพิษสุนัขบ้า” หรือ“โรคกลัวน้ำ” หรือ “โรคหมาว้อ” ชื่อใดก็แล้วแต่ แต่มันคือโรคเดียวกันซึ่งเป็นโรคติดต่อที่มีความรุนแรงมาก สามารถติดต่อในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดไม่เว้นแม้แต่มนุษย์ และสามารถติดต่อจากสัตว์ไปสู่คนได้ ถ้าเป็นโรคนี้แล้ว ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ (อะ ยกเว้นค้างคาวสักหนึ่งชนิด) หรือมนุษย์ก็ตาม ล้วนแล้วแต่ต้องเสียชีวิตด้วยความทรมานในวาระสุดท้ายทุกราย
ใกล้ตัวและอันตรายขนาดนี้ แต่ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในโรคพิษสุนัขบ้าของคนทั่วๆไปยังน้อยเหลือเกิน มาดู 4 ความเชื่อผิดๆ ยอดนิยมเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้ากันเถอะ
1. เชื้อพิษสุนัขบ้าสามารถเกิดขึ้นได้เองในตัวสัตว์ → ไม่จริง
“สัตว์ที่จะเป็นโรคพิษสุนัขบ้า ต้องติดมาจากสัตว์ที่มีเชื้อตัวอื่นก่อน” เพราะโรคนี้ไม่ใช่โรคที่จู่ๆก็เกิดขึ้นมาได้เองจากภายในตัวของสัตว์เหมือนโรคอื่นๆอย่าง โรคหัวใจ โรคไต หรือมะเร็ง แต่ต้องมีสาเหตุที่เป็นตัวก่อโรคเข้ามาบุกรุกภายในร่างกายสัตว์ตัวนั้นๆ คือ เชื้อไวรัสเรบีส์ หรือ เชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้า สัตว์ที่ไม่เคยโดนกัดและได้รับเชื้อนี้ ก็ไม่มีทางเป็นโรคพิษสุนัขบ้าอย่างแน่นอน โดยเชื้อไวรัสจะแพร่กระจายผ่านทางการกัดหรือการเลียบาดแผลหรือเยื่อเมือก ซึ่งในน้ำลายของสัตว์ที่ติดเชื้อจะมีเชื้อไวรัสจำนวนมาก เมื่อน้ำลายสัมผัสกับเยื่อเมือกหรือบาดแผลของสัตว์อีกตัว เชื้อไวรัสก็จะเคลื่อนย้ายเข้าสู่ร่างกายสัตว์ตัวใหม่ โดยเคลื่อนที่จากจุดที่ติดเชื้อเข้าสู่สมองผ่านทางเส้นประสาทเพื่อไปเพิ่มจำนวน จากนั้นก็จะเดินทางจากสมองผ่านเส้นประสาทต่อไปยังต่อมน้ำลาย พร้อมที่จะแพร่เชื้อให้สัตว์ตัวอื่นๆต่อไป ถ้าใครนึกยังไม่ออก หมอขอให้ลองนึกถึงหนังซอมบี้ที่เคยดูมา แบบเดียวกันเลย เมื่อคนโดนซอมบี้กัด คนที่ถูกกัดก็จะค่อยๆเสียการควบคุมตัวเอง แล้วกลายเป็นซอมบี้ไปกัดคนอื่นต่อนั่นเอง ทั้งนี้ทั้งนั้นสัตว์ที่ถูกกัดหรือไปกัดใครนั้นก็ไม่จำเป็นต้องติดเชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้าเสมอไป แต่เพื่อความปลอดภัย หากโชคร้ายโดนสัตว์กัดแล้ว ไปหาหมอจะดีที่สุด
2. โรคพิษสุนัขบ้าระบาดเฉพาะช่วงฤดูร้อนเท่านั้น → ไม่จริง
“โรคพิษสุนัขบ้าไม่ได้ระบาดแค่ฤดูร้อนเท่านั้น” หน้าหนาว หน้าฝน ใบไม้ผลิ ใบไม้ร่วงก็เป็นบ้าได้ครับ เพราะอุณหภูมิและฤดูกาลไม่ได้เป็นตัวแปรของโรคนี้ อย่างที่บอกไปแล้วว่าโรคพิษสุนัขบ้านั้นเกิดจากความผิดปกติของสมองที่ติดเชื้อไวรัสผ่านทางการกัดหรือการเลียบาดแผลหรือเยื่อเมือก ซึ่งกระบวนการแพร่เชื้อของไวรัสก็ไม่เกี่ยวข้องกับฤดูกาลหรืออุณหภูมิของสิ่งแวดล้อมด้วย ระยะเวลาตั้งแต่ที่สัตว์ตัวหนึ่งได้รับเชื้อจนกระทั่งสามารถแพร่เชื้อต่อให้สัตว์อีกตัวหนึ่งได้นั้นอยู่ที่ตั้งแต่ 2 อาทิตย์ จนถึง 6 เดือน ขึ้นอยู่กับว่าตำแหน่งที่ได้รับเชื้อนั้นอยู่ห่างจากสมองขนาดไหน ดังนั้นด้วยระยะเวลาที่ค่อนข้างกว้างนี้ ทำให้การอาการของโรคพิษสุนัขบ้าจึงอาจแสดงออกมาตรงช่วงฤดูกาลใดก็ได้ เช่นเดียวกับที่โรคพิษสุนัขบ้าก็ไม่ได้ระบาดเฉพาะแค่ในฤดูร้อนเช่นกัน (แต่ความความร้อนก็อันตรายพอทำให้ป่วยเป็นโรคลมแดดหรือฮีทสโตรกได้อยู่นะ)
